EGE ORMAN VAKFI

Sakız Ağaçlandırması

Sakız ağacı (Pistacia atlantica) lokal iklimde yetişen bir ağaçtır. Sıcak ve kurak Akdeniz ikliminde, deniz kıyılarında; sığ, taşlı (kayalık), güneşli yerlerde, fakir topraklar üzerinde gelişebilir, kireç, deniz suyu ve rüzgara dayanır. Deniz seviyesinden olan yüksekliği sıfır metre ile 500 metre arasında olan bölgelerde yayılış gösterir. Türkiye için Çeşme Yarımadası ve Muğla’nın bir kısmı bu ağacın yetişmesine uygun bir iklime sahiptir. Sakız ağacı, her zaman yeşil olması ve toprağı örtmesi sebebiyle toprak erozyonunu önlemeye de yardımcı olan, orman yangınlarında bile kısa sürede kendini yenileme kapasitesine sahip bir ağaçtır. Sakız odun dışı ürünler kapsamında değerlendirilir. Yüksek bir ekonomik değeri olan sakızdan, tıp, eczacılık, gıda ve kozmetik gibi pek çok alanda faydalanılıyor.

Sakız ağacı iki evcikli (dioik) bir bitkidir. Yani erkek ve dişi olmak üzere iki farklı cinsiyette ağaç vardır. Ancak, damla sakızı üretimi sadece erkek ağaçlardan yapılmaktadır. Dolayısıyla çoğaltmada da sadece erkek bitkiler kullanılır. Sakız ağacı tohumla çoğaltılabilir fakat tohumdan elde edilen bitkiler aşılanmak zorundadır. Sakız ağacının geleneksel çoğaltma yöntemi, kalın dallardan hazırlanan odun çeliklerinin doğrudan araziye dikilmesine dayanır. Bir yıllık sürgünlerden hazırlanan yapraklı çeliklerin köklendirilmesiyle fidan elde edilip, bu fidanlarla da sakızlık kurulabilmektedir.

Fiziksel ve kimyasal özellikleri açısından bir bitkisel reçine olan damla sakızı, ağacın gövde ve kalın dallarının yaralanmasıyla elde edilmektedir. Sakız reçinesi, floem (soymuk) dokusu içindebulunan salgı kanallarındaki, salgı hücreleri tarafından üretilmektedir. Açılan yüzeysel yaralardan kendiliğinden akan bu doğal reçine, havayla temas edince sertleşerek damla sakızının bilinen yuvarlak-oval şeklini ve sarımsı rengini kazanır. Verim çağı 15-50 yaşları olan bir ağaçtan, ortalama 300-350 g sakız toplanabilir. Damla sakızının toptan olarak kilogram fiyatı (2020) 100 Avro’nun üzerindedir. Dünya pazarında Chios Mastiha adıyla tanınan damla sakızının birçok kullanım alanı bulunmaktadır. Diş macunu yapımından gıda sanayiine, eterik yağının antiseptik özelliğindensağlık ve gıda sanayiine kadar kullanılmaktadır.

Ağaçlandırmanın Amacı;

Türkiye’nin yerel ve ekonomik değerlerinden biri olan ve yok olma tehdidi ile karşı karşıya olan Sakız Ağacının yeniden Islahı ile türün korunması adına Sakız ağacı yetiştiriciliğini teşvik etmek,

Türkiye’nin sakız hammaddesi üretiminin arttırılması ile, dışa bağımlılık yüzdesini azaltmak,

Ülke ekonomisine katkı sağlamak.

Dikim Sahaları;

Çeşme Çiftlikköy Ağaçlandırma Sahası'nda 2800 fidan hayat buldu.